جوشکاری CO2 یکی از روش‌های پرکاربرد در صنعت برای ساخت قطعات صنعتی است که در بسیاری از کارگاه‌های صنعتی و تولیدی استفاده می‌شود. این روش به دلیل ایجاد جوش‌های باکیفیت و هزینه مناسب، مورد استقبال صنعتگران قرار گرفته است. اما همانند سایر روش‌های جوشکاری، جوشکاری CO2 نیز خطرات خاص خود را دارد که در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی، می‌تواند به آسیب‌های جدی منجر شود. در این مقاله، نکات ایمنی ضروری در جوشکاری CO2 را بررسی خواهیم کرد.
۱. استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب
۱.۱. ماسک و عینک محافظ
یکی از مهمترین تجهیزات ایمنی در جوشکاری CO2، ماسک و عینک محافظ است. ماسک جوشکاری با فیلترهای مناسب از چشمان و پوست در برابر اشعه ماورای بنفش و مادون قرمز محافظت می‌کند. همچنین، عینک‌های ایمنی مخصوص برای جلوگیری از برخورد ذرات فلزی به چشم ضروری هستند.
۱.۲. لباس ایمنی
لباس‌های مخصوص جوشکاری باید از مواد ضد اشتعال ساخته شده باشند. پوشیدن لباس‌های آستین بلند، دستکش‌های مقاوم در برابر حرارت و کفش‌های ایمنی با پنجه فلزی از جمله الزامات ایمنی در جوشکاری CO2 است.
۱.۳. تهویه مناسب
جوشکاری CO2 موجب تولید گازهای مضر مانند دی‌اکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن می‌شود. برای جلوگیری از مشکلات تنفسی، باید در محیط‌های بسته از سیستم‌های تهویه مناسب یا ماسک‌های تنفسی فیلتر دار استفاده شود.
۲. رعایت نکات ایمنی هنگام کار با دستگاه جوشکاری CO2
۲.۱. بررسی سلامت دستگاه قبل از شروع کار
قبل از شروع جوشکاری، لازم است تمامی اجزای دستگاه جوشکاری از جمله کابل‌ها، نازل‌ها و تنظیمات ولتاژ و جریان بررسی شوند تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
۲.۲. تنظیم صحیح پارامترهای جوشکاری
پارامترهایی مانند شدت جریان، ولتاژ و میزان گاز محافظ باید متناسب با نوع فلز و ضخامت آن تنظیم شوند تا علاوه بر افزایش کیفیت جوش، از خطرات ناشی از جوشکاری نادرست نیز جلوگیری شود.
۲.۳. استفاده صحیح از گاز محافظ
در جوشکاری CO2، استفاده از گاز محافظ برای جلوگیری از اکسید شدن جوش ضروری است. نشت گاز می‌تواند باعث خفگی یا کاهش کیفیت جوش شود، بنابراین قبل از شروع کار، باید از سالم بودن مخازن گاز و عدم نشتی آنها اطمینان حاصل کرد.
۳. ایمنی محیط کار
۳.۱. جلوگیری از خطر آتش‌سوزی
جوشکاری CO2 به دلیل تولید حرارت بالا، می‌تواند منجر به آتش‌سوزی شود. بنابراین، باید مواد قابل اشتعال را از محیط کار دور کرده و از خاموش‌کننده‌های آتش در نزدیکی محل کار استفاده کرد.
۳.۲. رعایت فاصله ایمنی از سایر کارکنان
هنگام جوشکاری، باید فاصله مناسبی با سایر کارکنان رعایت شود تا از برخورد جرقه‌ها و تابش اشعه به آنها جلوگیری شود. همچنین، نصب پرده‌های مخصوص جوشکاری در محیط‌های مشترک توصیه می‌شود.
۳.۳. جلوگیری از شوک الکتریکی
اتصال نادرست کابل‌ها و کار در محیط‌های مرطوب می‌تواند خطر شوک الکتریکی را افزایش دهد. برای پیشگیری از این خطر، جوشکاران باید از دستکش‌های عایق برق استفاده کرده و از قرار دادن دستگاه جوش در محل‌های مرطوب خودداری کنند.
۴. نکات ایمنی پس از اتمام جوشکاری
۴.۱. خاموش کردن تجهیزات
پس از اتمام جوشکاری، باید دستگاه جوش و مخازن گاز به درستی خاموش و قطع شوند تا از نشت گاز و خطرات احتمالی جلوگیری شود.
۴.۲. بررسی محیط کار
پس از اتمام کار، باید محل جوشکاری از نظر وجود مواد مشتعل بررسی شود تا از بروز آتش‌سوزی‌های احتمالی جلوگیری گردد.
۴.۳. نگهداری صحیح تجهیزات
برای افزایش عمر مفید تجهیزات جوشکاری، باید آنها را به‌طور منظم تمیز و نگهداری کرد. نگهداری مناسب کابل‌ها، تورچ و نازل‌های جوشکاری باعث افزایش ایمنی و بهبود عملکرد دستگاه خواهد شد.
رعایت نکات ایمنی در جوشکاری CO2 نه‌تنها از بروز حوادث ناگوار جلوگیری می‌کند، بلکه باعث افزایش کیفیت جوش و بهره‌وری در محیط‌های صنعتی می‌شود. استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، رعایت دستورالعمل‌های کار با دستگاه جوشکاری و ایجاد یک محیط کار ایمن از جمله مهمترین مواردی هستند که هر جوشکار باید به آنها توجه کند. با رعایت این نکات، می‌توان خطرات جوشکاری CO2 را به حداقل رساند و از ایمنی و سلامت در محیط کار اطمینان حاصل کرد.
جایگزین شدن روش خدمات جوشکاری CO2 خطرات بسیار کمتری نسبت به سایر روش‌ها دارد ولی رعایت نکات ایمنی برای پیشگیری از ایجاد برخی حوادث، الزامی است. در ادامه به مهمترین نکات ایمنی جوشکاری CO2 اشاره خواهیم کرد.
- با توجه به تولید گاز مونوکسید کربن در این روش جوشکاری، باید محل کار دارای دستگاه تهویه مناسب بوده و فرد جوشکار نیز از ماسک ایمنی استاندارد استفاده کند.
- استفاده از دستکش های ایمنی برای جلوگیری از سوختگی های ناشی از گرمای تولید شده هنگام انجام کار، الزامی است.
- باید قبل از شروع کار، سطح قطعات مورد نظر را با ابزار مناسب صاف و یک دست کرد.
- نحوه قرار گرفتن کپسول گاز در مکان، باید عمودی و ثابت باشد.
- توجه به جریان برق هنگام کار با دستگاه مخصوص جوش الزامی است.
- موقع کار نباید دست ها روغنی و چرب باشند و از روغن کاری شیرهای کپسول هم باید جلوگیری کرد.
- بهتر است شیر کپسول گاز تا نیمه باز باشد تا در صورت نیاز بتوان به سرعت جریان را قطع کرد.
- توجه به قطر سیم جوش در این روش بسیار مهم است و باید به آن توجه شود.
- تنظیم سرعت سیم نیز باید به درستی انجام گیرد چون سرعت بالا و کم سیم هنگام کار می تواند باعث ایجاد اختلال در فرایند کار شود.
- دستگاه های جوشکاری را باید به فاصله های زمانی منظم تمیز کرد. مدت زمان بازه های زمانی به میزان استفاده از دستگاه ها بستگی دارد.
- قبل از تمیز کاری یا تعمیر دستگاه های مخصوص این روش جوشکاری، باید جریان برق آن را قطع کرد.
ایمنی در جوشکاری
جوشکاری یکی از فعالیت های صنعتی است که معمولا با تولید گاز و دود همراه می باشد و رعایت برخی از نکات ایمنی برای جلوگیری از آسیب و حفظ ایمنی الزامی است. در ادامه به برخی از مهمترین نکات ایمنی اشاره خواهیم کرد که رعایت آن توسط تمام افراد حرفه ای و مبتدی الزامی می باشد.
- یکی از مهمترین موارد ایمنی هنگام انجام جوش کاری، استفاده از تهویه مناسب است. کاربرد دستگاه های استاندارد تهویه باعث خروج دود و گازهای سمی از مکان مورد نظر می شود.
- استفاده از کلاه ایمنی و عینک مخصوص جوشکاری جهت جلوگیری از آسیب های فیزیکی مثل سوختگی و آسیب به چشم الزامی است.
- قبل از شروع به کار باید تجهیزات مخصوص کار را بررسی کرد و از سلامت و کارکرد درست آنها مطمئن شد. قسمت فلزی در الکترود را نباید با پارچه یا دست خیس لمس کرد.
- در محل یا کارگاه های انجام کار حتما باید یک کپسول آتش نشانی نگهداری شود و در صورت نبود نیز می توان از وسایل دیگری مثل سطل های شن استفاده کرد.
- برای تعمیر اینورتر جوشکاری باید از افراد متخصص استفاده کرد چون اقدام به تعمیر آن بدون داشتن دانش کافی می تواند باعث ایجاد حادثه شود.
- استفاده از لباس های مقاوم در برابر آتش، دستکش های مخصوص کار، پیشبند و چکمه نیز برای محافظت از بدن هنگام انجام کار توصیه می‌شود.
- استفاده مرتب از دستگاه های تنفسی نیز یکی از نکات ایمنی هنگام انجام کار است که مانع از آسیب رسیدن به سلامتی افراد در طولانی مدت می شود.